Żeński Kodeks Karny

Kodeksy pisane są w formie męskiej, wydaje się to oczywiste, ale w zasadzie, dlaczego tak jest? Czy jest jakaś głębsza argumentacja – poza tradycją – dla takiego stanu rzeczy. Czy kodeksy mogłyby być pisane w formie żeńskiej? Sprawdziliśmy dla Was jak wyglądałby taki kodeks karny, w którym zamiast „sprawcy” pojawiłaby się „sprawczyni”. Zapraszamy się do zapoznania z Żeńskim Kodeksem Karnym, artykuły od 1 do 31.

 

Dz.U.2019.1950 t.j. z dnia 2019.10.14

Status: Akt obowiązujący

Wersja od: 20 listopada 2019r.

 

USTAWA

z dnia 6 czerwca 1997 r.

Kodeks karny

CZĘŚĆ  OGÓLNA

Rozdział  I

Zasady odpowiedzialności karnej

Art.  1.  [Struktura przestępstwa. Warunki odpowiedzialności]

• 1. Odpowiedzialności karnej podlega ta tylko, która popełnia czyn zabroniony pod groźbą kary przez ustawę obowiązującą w czasie jego popełnienia.
• 2. Nie stanowi przestępstwa czyn zabroniony, którego społeczna szkodliwość jest znikoma.
• 3.  Nie popełnia przestępstwa sprawczyni czynu zabronionego, jeżeli nie można jej przypisać winy w czasie czynu.

 

Art.  2. [Przestępstwa skutkowe z zaniechania]

Odpowiedzialności karnej za przestępstwo skutkowe popełnione przez zaniechanie podlega ta tylko, na której ciążył prawny, szczególny obowiązek zapobiegnięcia skutkowi.

 

Art.  3. [Zasada humanitaryzmu]

Kary oraz inne środki przewidziane w tym kodeksie stosuje się z uwzględnieniem zasad humanitaryzmu, w szczególności z poszanowaniem godności człowieka.

 

Art.  4.  [Zasady stosowania ustawy karnej]

• 1.  Jeżeli w czasie orzekania obowiązuje ustawa inna niż w czasie popełnienia przestępstwa, stosuje się ustawę nową, jednakże należy stosować ustawę obowiązującą poprzednio, jeżeli jest względniejsza dla sprawczyni.
• 2.  Jeżeli według nowej ustawy za czyn objęty wyrokiem nie można orzec kary w wysokości kary orzeczonej, wymierzoną karę obniża się do wysokości najsurowszej kary możliwej do orzeczenia na podstawie nowej ustawy.
• 3.  Jeżeli według nowej ustawy czyn objęty wyrokiem nie jest już zagrożony karą pozbawienia wolności, wymierzoną karę pozbawienia wolności podlegającą wykonaniu zamienia się na grzywnę albo karę ograniczenia wolności, przyjmując że jeden miesiąc pozbawienia wolności równa się 60 stawkom dziennym grzywny albo 2 miesiącom ograniczenia wolności.
• 4.  Jeżeli według nowej ustawy czyn objęty wyrokiem nie jest już zabroniony pod groźbą kary, skazanie ulega zatarciu z mocy prawa.

 

Art.  5.  [Zasada terytorialności]

Ustawę karną polską stosuje się do sprawczyni, która popełniła czyn zabroniony na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, jak również na polskim statku wodnym lub powietrznym, chyba że umowa międzynarodowa, której Rzeczpospolita Polska jest stroną, stanowi inaczej.

 

Art.  6.  [Czas i miejsce popełnienia czynu zabronionego]

• 1.  Czyn zabroniony uważa się za popełniony w czasie, w którym sprawczyni działała lub zaniechała działania, do którego była obowiązany.
• 2.  Czyn zabroniony uważa się za popełniony w miejscu, w którym sprawczyni działała lub zaniechała działania, do którego był obowiązany, albo gdzie skutek stanowiący znamię czynu zabronionego nastąpił lub według zamiaru sprawczyni miał nastąpić.

 

Art.  7.  [Kwalifikacja przestępstw. Zbrodnia i występek]

• 1.  Przestępstwo jest zbrodnią albo występkiem.
• 2.  Zbrodnią jest czyn zabroniony zagrożony karą pozbawienia wolności na czas nie krótszy od lat 3 albo karą surowszą.
• 3.  Występkiem jest czyn zabroniony zagrożony grzywną powyżej 30 stawek dziennych albo powyżej 5000 złotych, karą ograniczenia wolności przekraczającą miesiąc albo karą pozbawienia wolności przekraczającą miesiąc.

 

Art.  8.  [Zasada ustalania strony podmiotowej]

Zbrodnię można popełnić tylko umyślnie; występek można popełnić także nieumyślnie, jeżeli ustawa tak stanowi.

 

Art.  9.  [Strona podmiotowa czynu. Umyślność i nieumyślność]

• 1.  Czyn zabroniony popełniony jest umyślnie, jeżeli sprawczyni ma zamiar jego popełnienia, to jest chce go popełnić albo przewidując możliwość jego popełnienia, na to się godzi.
• 2.  Czyn zabroniony popełniony jest nieumyślnie, jeżeli sprawczyni nie mając zamiaru jego popełnienia, popełnia go jednak na skutek niezachowania ostrożności wymaganej w danych okolicznościach, mimo że możliwość popełnienia tego czynu przewidywała albo mogła przewidzieć.
• 3.  Sprawczyni ponosi surowszą odpowiedzialność, którą ustawa uzależnia od określonego następstwa czynu zabronionego, jeżeli następstwo to przewidywała albo mogła przewidzieć.

 

Art.  10.  [Zdolność wiekowa odpowiedzialności karnej]

• 1.  Na zasadach określonych w tym kodeksie odpowiada ta, która popełnia czyn zabroniony po ukończeniu 17 lat.
• 2.  Nieletnia, która po ukończeniu 15 lat dopuszcza się czynu zabronionego określonego w art. 134, art. 148 § 1, 2 lub 3, art. 156 § 1 lub 3, art. 163 § 1 lub 3, art. 166, art. 173 § 1 lub 3, art. 197 § 3 lub 4, art. 223 § 2, art. 252 § 1 lub 2 oraz w art. 280, może odpowiadać na zasadach określonych w tym kodeksie, jeżeli okoliczności sprawy oraz stopień rozwoju sprawczyni, jej właściwości i warunki osobiste za tym przemawiają, a w szczególności, jeżeli poprzednio stosowane środki wychowawcze lub poprawcze okazały się bezskuteczne.
• 3.  W wypadku określonym w § 2 orzeczona kara nie może przekroczyć dwóch trzecich górnej granicy ustawowego zagrożenia przewidzianego za przypisane sprawczyni przestępstwo; sąd może zastosować także nadzwyczajne złagodzenie kary.
• 4.  W stosunku do sprawczyni, która popełnił występek po ukończeniu lat 17, lecz przed ukończeniem lat 18, sąd zamiast kary stosuje środki wychowawcze, lecznicze albo poprawcze przewidziane dla nieletnich, jeżeli okoliczności sprawy oraz stopień rozwoju sprawczyni, jego właściwości i warunki osobiste za tym przemawiają.

 

Art.  11.  [Jedność czynu. Zbieg przepisów ustawy]

• 1.  Ten sam czyn może stanowić tylko jedno przestępstwo.
• 2.  Jeżeli czyn wyczerpuje znamiona określone w dwóch albo więcej przepisach ustawy karnej, sąd skazuje za jedno przestępstwo na podstawie wszystkich zbiegających się przepisów.
• 3.  W wypadku określonym w § 2 sąd wymierza karę na podstawie przepisu przewidującego karę najsurowszą, co nie stoi na przeszkodzie orzeczeniu innych środków przewidzianych w ustawie na podstawie wszystkich zbiegających się przepisów.

 

Art.  12.  [Czyn ciągły]

• 1.  Dwa lub więcej zachowań, podjętych w krótkich odstępach czasu w wykonaniu z góry powziętego zamiaru, uważa się za jeden czyn zabroniony; jeżeli przedmiotem zamachu jest dobro osobiste, warunkiem uznania wielości zachowań za jeden czyn zabroniony jest tożsamość pokrzywdzonego.
• 2.  Odpowiada jak za jeden czyn zabroniony wyczerpujący znamiona przestępstwa ten, kto w krótkich odstępach czasu, przy wykorzystaniu tej samej albo takiej samej sposobności lub w podobny sposób popełnia dwa lub więcej umyślnych wykroczeń przeciwko mieniu, jeżeli łączna wartość mienia uzasadnia odpowiedzialność za przestępstwo.

 

Rozdział  II

Formy popełnienia przestępstwa

Art.  13.  [Usiłowanie. Udolność i nieudolność]

• 1.  Odpowiada za usiłowanie, kto w zamiarze popełnienia czynu zabronionego swoim zachowaniem bezpośrednio zmierza do jego dokonania, które jednak nie następuje.
• 2.  Usiłowanie zachodzi także wtedy, gdy sprawczyni nie uświadamia sobie, że dokonanie jest niemożliwe ze względu na brak przedmiotu nadającego się do popełnienia na nim czynu zabronionego lub ze względu na użycie środka nie nadającego się do popełnienia czynu zabronionego.

 

Art.  14.  [Wymiar kary za usiłowanie]

• 1.  Sąd wymierza karę za usiłowanie w granicach zagrożenia przewidzianego dla danego przestępstwa.
• 2.  W wypadku określonym w art. 13 § 2 sąd może zastosować nadzwyczajne złagodzenie kary, a nawet odstąpić od jej wymierzenia.

 

Art.  15.  [Bezkarność usiłowania. Czynny żal]

• 1.  Nie podlega karze za usiłowanie, która dobrowolnie odstąpiła od dokonania lub zapobiegła skutkowi stanowiącemu znamię czynu zabronionego.
• 2.  Sąd może zastosować nadzwyczajne złagodzenie kary w stosunku do sprawczyni, która dobrowolnie starała się zapobiec skutkowi stanowiącemu znamię czynu zabronionego.

 

Art.  16.  [Przygotowanie. Odpowiedzialność za przygotowanie]

• 1.  Przygotowanie zachodzi tylko wtedy, gdy sprawczyni w celu popełnienia czynu zabronionego podejmuje czynności mające stworzyć warunki do przedsięwzięcia czynu zmierzającego bezpośrednio do jego dokonania, w szczególności w tymże celu wchodzi w porozumienie z inną osobą, uzyskuje lub przysposabia środki, zbiera informacje lub sporządza plan działania.
• 2.  Przygotowanie jest karalne tylko wtedy, gdy ustawa tak stanowi.

 

Art.  17.  [Bezkarność dobrowolnego odstąpienia od przygotowania]

• 1.  Nie podlega karze za przygotowanie, która dobrowolnie od niego odstąpiła, w szczególności zniszczyła przygotowane środki lub zapobiegła skorzystaniu z nich w przyszłości; w razie wejścia w porozumienie z inną osobą w celu popełnienia czynu zabronionego, nie podlega karze ta, która nadto podjęła istotne starania zmierzające do zapobieżenia dokonaniu.
• 2.  Nie podlega karze za przygotowanie osoba, do której stosuje się art. 15 § 1.

 

Art.  18.  [Formy zjawiskowe czynu karalnego. Sprawstwo indywidualne, współsprawstwo, sprawstwo kierownicze, sprawstwo polecające, podżeganie, pomocnictwo]

• 1.  Odpowiada za sprawstwo nie tylko ta, kto wykonuje czyn zabroniony sam albo wspólnie i w porozumieniu z inną osobą, ale także ta, która kieruje wykonaniem czynu zabronionego przez inną osobę lub wykorzystując uzależnienie innej osoby od siebie, poleca jej wykonanie takiego czynu.
• 2.  Odpowiada za podżeganie, która chcąc, aby inna osoba dokonała czynu zabronionego, nakłania ją do tego.
• 3.  Odpowiada za pomocnictwo, która w zamiarze, aby inna osoba dokonała czynu zabronionego, swoim zachowaniem ułatwia jego popełnienie, w szczególności dostarczając narzędzie, środek przewozu, udzielając rady lub informacji; odpowiada za pomocnictwo także ta, kto wbrew prawnemu, szczególnemu obowiązkowi niedopuszczenia do popełnienia czynu zabronionego swoim zaniechaniem ułatwia innej osobie jego popełnienie.

 

Art.  19.  [Wymiar kary za podżeganie i pomocnictwo]

• 1.  Sąd wymierza karę za podżeganie lub pomocnictwo w granicach zagrożenia przewidzianego za sprawstwo.
• 2.  Wymierzając karę za pomocnictwo sąd może zastosować nadzwyczajne złagodzenie kary.

 

Art.  20.  [Niezależna odpowiedzialność współdziałających]

Każda ze współdziałających w popełnieniu czynu zabronionego odpowiada w granicach swojej umyślności lub nieumyślności niezależnie od odpowiedzialności pozostałych współdziałających.

 

Art.  21.  [Zasada indywidualizacji odpowiedzialności karnej]

• 1.  Okoliczności osobiste, wyłączające lub łagodzące albo zaostrzające odpowiedzialność karną, uwzględnia się tylko co do osoby, której dotyczą.
• 2.  Jeżeli okoliczność osobista dotycząca sprawczyni, wpływająca chociażby tylko na wyższą karalność, stanowi znamię czynu zabronionego, współdziałająca podlega odpowiedzialności karnej przewidzianej za ten czyn zabroniony, gdy o tej okoliczności wiedziała, chociażby jej nie dotyczyła.
• 3.  Wobec współdziałającej, którego nie dotyczy okoliczność określona w § 2, sąd może zastosować nadzwyczajne złagodzenie kary.

 

Art.  22.  [Złagodzona odpowiedzialność podżegacza i pomocnika]

• 1.  Jeżeli czynu zabronionego tylko usiłowano dokonać, podmiot określony w art. 18 § 2 i 3 odpowiada jak za usiłowanie.
• 2.  Jeżeli czynu zabronionego nie usiłowano dokonać, sąd może zastosować nadzwyczajne złagodzenie kary, a nawet odstąpić od jej wymierzenia.

 

Art.  23.  [Bezkarność współdziałającego. Czynny żal]

• 1.  Nie podlega karze współdziałająca, która dobrowolnie zapobiegła dokonaniu czynu zabronionego.
• 2.  Sąd może zastosować nadzwyczajne złagodzenie kary w stosunku do współdziałającej, która dobrowolnie starał się zapobiec dokonaniu czynu zabronionego.

 

Art.  24.  [Karalność prowokacji]

Odpowiada jak za podżeganie, kto w celu skierowania przeciwko innej osobie postępowania karnego nakłania ją do popełnienia czynu zabronionego; w tym wypadku nie stosuje się art. 22 i 23.

 

Rozdział  III

Wyłączenie odpowiedzialności karnej

 

Art.  25.  [Kontratyp obrony koniecznej]

• 1.  Nie popełnia przestępstwa, która w obronie koniecznej odpiera bezpośredni, bezprawny zamach na jakiekolwiek dobro chronione prawem.
• 2.  W razie przekroczenia granic obrony koniecznej, w szczególności gdy sprawczyni zastosowała sposób obrony niewspółmierny do niebezpieczeństwa zamachu, sąd może zastosować nadzwyczajne złagodzenie kary, a nawet odstąpić od jej wymierzenia.
• 2a.  Nie podlega karze, która przekracza granice obrony koniecznej, odpierając zamach polegający na wdarciu się do mieszkania, lokalu, domu albo na przylegający do nich ogrodzony teren lub odpierając zamach poprzedzony wdarciem się do tych miejsc, chyba że przekroczenie granic obrony koniecznej było rażące.
• 3.  Nie podlega karze, która przekracza granice obrony koniecznej pod wpływem strachu lub wzburzenia usprawiedliwionych okolicznościami zamachu.
• 4.  (uchylony).
• 5.  (uchylony).

 

Art.  26.  [Kontratyp stanu wyższej konieczności. Kolizja obowiązków]

• 1.  Nie popełnia przestępstwa, która działa w celu uchylenia bezpośredniego niebezpieczeństwa grożącego jakiemukolwiek dobru chronionemu prawem, jeżeli niebezpieczeństwa nie można inaczej uniknąć, a dobro poświęcone przedstawia wartość niższą od dobra ratowanego.
• 2.  Nie popełnia przestępstwa także ta, która, ratując dobro chronione prawem w warunkach określonych w § 1, poświęca dobro, które nie przedstawia wartości oczywiście wyższej od dobra ratowanego.
• 3.  W razie przekroczenia granic stanu wyższej konieczności, sąd może zastosować nadzwyczajne złagodzenie kary, a nawet odstąpić od jej wymierzenia.
• 4.  Przepisu § 2 nie stosuje się, jeżeli sprawczyni poświęca dobro, które ma szczególny obowiązek chronić nawet z narażeniem się na niebezpieczeństwo osobiste.
• 5.  Przepisy § 1-3 stosuje się odpowiednio w wypadku, gdy z ciążących na sprawczyni obowiązków tylko jeden może być spełniony.

 

Art.  27.  [Ryzyko nowatorskie]

• 1.  Nie popełnia przestępstwa, która działa w celu przeprowadzenia eksperymentu poznawczego, medycznego, technicznego lub ekonomicznego, jeżeli spodziewana korzyść ma istotne znaczenie poznawcze, medyczne lub gospodarcze, a oczekiwanie jej osiągnięcia, celowość oraz sposób przeprowadzenia eksperymentu są zasadne w świetle aktualnego stanu wiedzy.
• 2.  Eksperyment jest niedopuszczalny bez zgody uczestniczki, na której jest przeprowadzany, należycie poinformowanej o spodziewanych korzyściach i grożących jej ujemnych skutkach oraz prawdopodobieństwie ich powstania, jak również o możliwości odstąpienia od udziału w eksperymencie na każdym jego etapie.
• 3.  Zasady i warunki dopuszczalności eksperymentu medycznego określa ustawa.

 

Art.  28.  [Błąd co do okoliczności stanowiącej znamię czynu zabronionego]

• 1.  Nie popełnia przestępstwa, która pozostaje w usprawiedliwionym błędzie co do okoliczności stanowiącej znamię czynu zabronionego.
• 2.  Odpowiada na podstawie przepisu przewidującego łagodniejszą odpowiedzialność sprawczyni, która dopuszcza się czynu w usprawiedliwionym błędnym przekonaniu, że zachodzi okoliczność stanowiąca znamię czynu zabronionego, od której taka łagodniejsza odpowiedzialność zależy.

 

Art.  29.  [Błąd co do okoliczności wyłączającej odpowiedzialność]

Nie popełnia przestępstwa, która dopuszcza się czynu zabronionego w usprawiedliwionym błędnym przekonaniu, że zachodzi okoliczność wyłączająca bezprawność albo winę; jeżeli błąd sprawczyni jest nieusprawiedliwiony, sąd może zastosować nadzwyczajne złagodzenie kary.

 

Art.  30.  [Nieświadomość bezprawności]

Nie popełnia przestępstwa, która dopuszcza się czynu zabronionego w usprawiedliwionej nieświadomości jego bezprawności; jeżeli błąd sprawczyni jest nieusprawiedliwiony, sąd może zastosować nadzwyczajne złagodzenie kary.

 

Art.  31.  [Niepoczytalność, poczytalność ograniczona. Warunki odpowiedzialności karnej]

• 1.  Nie popełnia przestępstwa, która, z powodu choroby psychicznej, upośledzenia umysłowego lub innego zakłócenia czynności psychicznych, nie mogła w czasie czynu rozpoznać jego znaczenia lub pokierować swoim postępowaniem.
• 2.  Jeżeli w czasie popełnienia przestępstwa zdolność rozpoznania znaczenia czynu lub kierowania postępowaniem była w znacznym stopniu ograniczona, sąd może zastosować nadzwyczajne złagodzenie kary.
• 3.  Przepisów § 1 i 2 nie stosuje się, gdy sprawczyni wprawiła się w stan nietrzeźwości lub odurzenia powodujący wyłączenie lub ograniczenie poczytalności, które przewidywała albo mogła przewidzieć.